METH2GEN
Europejski Fundusz Badawczy Węgla i Stali przyjął projekt „Konwersja metanu w wodór w celu wytwarzania energii oraz redukcji emisji metanu” akronim: METH2GEN złożony przez konsorcjum firm: INiG-PIB, JSW. S.A., GIG, PIG-PIB, AGH, UNIOVI (Universidad de Oviedo), INSEMEX (Institutul National de Cercetare Dezvolare Pentru Securitate Minierasi Protectie Antiexploziva Insemex Petrosani). Budżet całego projektu wynosi 25 673 524 €, w tym na potrzeby realizacji projektu budżet JSW S.A. wynosi 20 429 561 €.
Projekt METH2GEN dotyczy zagadnienia ograniczenia zagrożenia metanowego w eksploatowanych pokładach węgla kamiennego oraz gospodarczego wykorzystania metanu z gazu nadmiarowego, który obecnie wypuszczany jest ze stacji odmetanowania do atmosfery. Efektem końcowym realizacji projektu będzie wdrożenie alternatywnej i wysokoefektywnej metody odmetanowania górotworu z zastosowaniem wierceń kierunkowych oraz uruchomienie instalacji umożliwiającej produkcję paliwa wodorowego.
Strategia Środowiskowa, będąca częścią Strategii Biznesowej JSW S.A., stawia wysokie wymagania w aspekcie redukcji emisji metanu z kopalń JSW. Powoduje to konieczność wdrażania nowych, bardziej efektywnych technik odmetanowania. Należy do nich technologia wierceń długich otworów kierowanych. Obecnie zastosowanie tej technologii w kopalniach JSW z uwagi na niską podaż usług i ich ogromne koszty jest utrudnione. Natomiast wykorzystanie metanu nadmiarowego ze stacji odmetanowania do produkcji wodoru będzie przełomowe w technikach gospodarczego wykorzystania metanu ujmowanego systemem odmetanowania. Pozwoli na 100% wykorzystanie metanu ujmowanego na stacjach odmetanowania co w aspekcie rozporządzenia metanowego PE i Rady (UE) ma ogromne znaczenie.
Metan stanowi około 73% śladu węglowego Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Dotychczas podjęto działania mające na celu zwiększenie efektywności odmetanowania kopalń m.in. poprzez rozbudowę sieci rurociągów odmetanowania, uszczelnianie tam izolacyjnych oraz wiercenie otworów do zrobów poeksploatacyjnych, które umożliwić ma zwiększenie ujęcia metanu z tych obszarów. Kolejnym krokiem jest zwiększenie efektywności odmetanowania kopalń poprzez zwiększenie efektywności odmetanowania ścian eksploatacyjnych, przy zastosowaniu wierceń kierunkowych. Wprowadzenie LRDD (long reach directional drilling) pozwoli na osiąganie efektywności odmetanowania ścian na poziomie około 70%.
Odmetanowanie przy zastosowaniu otworów kierunkowych to szansa dla Spółki na wdrożenie nowoczesnej technologii, ograniczenie kosztów oraz rozwój pracowników. Dotychczas zastosowanie tej metody przy odmetanowaniu było ograniczone z uwagi na niewielką ilość firm świadczących takie usługi, a co za tym idzie niską ich jakość oraz wysokie ceny. Stopniowe budowanie własnych kompetencji, w tym zakresie pozwoli w dłuższej perspektywie na poprawę bezpieczeństwa, redukcję emisji metanu do atmosfery oraz ograniczenie nakładów na odmetanowanie w przyszłości we wszystkich zakładach JSW. Zwiększenie efektywności odmetanowania to mniejsza emisja metanu wraz z powietrzem wentylacyjnym, a co za tym idzie redukcja emisji metanu do atmosfery.
Projekt METH2GEN, który z jednej strony podnosi poziom odmetanowania wyrobisk eksploatacyjnych, a z drugiej z odpadowego metanu pozwala na produkcję wodoru jest ważnym rozwiązaniem w dobie konieczności dekarbonizacji gospodarki. Poza oczywistym efektem ekologicznym dotyczącym ograniczenia emisji metanu, który jest wielokrotnie silniejszym gazem cieplarnianym niż CO2 będzie wytwarzany wodór, na który zapotrzebowanie na rynku rośnie. Produkcja wodoru systemem SMR jest ekonomicznie uzasadniona a prognozowane wysokie zapotrzebowanie ze względu na inne rozwijające się technologie dekarbonizacji w Polsce, Europie i na świecie, są optymistyczna prognozą dla dalszego rozwoju projektu.
SMR (Steam Methane Reforming) – Reforming parowy metanu (SMR) jest najpowszechniejszą i najtańszą metodą produkcji wodoru, ale sam w sobie nie jest przyjazny dla środowiska, ponieważ generuje również CO₂. Jednak w połączeniu z wychwytywaniem i składowaniem dwutlenku węgla (CCS) lub wychwytywaniem, wykorzystywaniem i składowaniem dwutlenku węgla (CCUS) staje się atrakcyjną metodą produkcji niebieskiego wodoru. Jej główną zaletą jest pełna dojrzałość technologiczna, potwierdzona przez ponad 80 lat komercyjnego wykorzystania.
Wstępna koncepcja procesu produkcji wodoru:
a.Gromadzenie nadwyżki metanu ze stacji odmetanowania w zbiorniku buforowym,
b. Sprężenie gazu,
c. Przetwarzanie wstępne De-Oxo – usuwanie tlenu,
d. Adsorpcja zmiennociśnieniowa (PSA),
e. Reforming parowy metanu (SMR),
f. Konwersja tlenku węgla z parą wodną (WGS),
g. Adsorpcja zmiennociśnieniowa (PSA) – rozdzielnie wodoru i dwutlenku węgla,
h. Skraplanie CO₂
i. Sprężanie i przechowywanie wodoru i ciekłego CO₂